Nie wiesz jak odczytać licznik dwukierunkowy prądu? Podpowiadamy!

Energia elektryczna w dzisiejszych czasach jest nieodzowną częścią naszego codziennego życia. Dzięki nowoczesnym technologiom, takim jak fotowoltaika, jesteśmy w stanie na niej oszczędzać jak nigdy wcześniej. Zgodnie z prawem, by uruchomić swoją przydomową elektrownię słoneczną, każdy prosument musi zaopatrzyć się w licznik dwukierunkowy prądu. Co to takiego i jak prawidłowo zczytać z niego dane?

Spis treści:

1. Co to jest licznik dwukierunkowy prądu?
2. Jak działa licznik dwukierunkowy prądu?
3. Wymiana licznika na dwukierunkowy | Czy to konieczne?
4. Jak wygląda montaż licznika dwukierunkowego?
5. Jak odczytać licznik dwukierunkowy?
  5.1 Oznaczenia na liczniku dwukierunkowym.
6. Rozbieżności w odczycie danych.
    6.1 Co gdy licznik i falownik pokazują te same wartości?
7. Dodatkowy licznik do fotowoltaiki.
8. Jak odczytać licznik dwukierunkowy? | Podsumowanie

Co to jest licznik dwukierunkowy prądu?

Choć poprawnie zamontowane główne składniki systemu fotowoltaicznego (panele, inwerter solarny) są ważne, to jednak ich instalacja jest dopiero początkiem drogi do osiągnięcia maksymalnej wydajności elektrowni. Fotowoltaika, chociaż w dużej mierze opiera się na prostym koncepcie przemiany światła słonecznego w energię elektryczną, jest bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Jednym z kluczowych aspektów, które decydują o jej skuteczności, jest zdolność do precyzyjnego monitorowania i zarządzania wytwarzanym prądem. Stąd też potrzeba posiadania odpowiedniego urządzenia pomiarowego, które dostarczy szczegółowych informacji na temat przepływu energii w systemie.

Licznik prądu pełni niezwykle ważną funkcję w kontekście optymalizacji wykorzystania energii. W tradycyjnych układach energetycznych, w których energia przepływa jednokierunkowo, jego zadanie jest stosunkowo proste. Jednak nowoczesne systemy fotowoltaiczne stanowią wyjątek od tej reguły.

Ze względu na zmienność warunków atmosferycznych, instalacje PV są czasami w stanie wytwarzać więcej energii niż jest to potrzebne w gospodarstwie domowym. W takich momentach nadmiar ten jest przekazywany do sieci energetycznej, z której można go później otrzymać w razie potrzeby. Innym razem, zwłaszcza podczas pochmurnych dni, panele mogą nie dostarczać wystarczającej ilości prądu, wymuszając tym samym konieczność pobrania go z sieci. Aby prawidłowo rozliczyć się z dostawcą energii potrzebny jest licznik dwukierunkowy, który dokładnie rejestruje zarówno dostawy, jak i odbiory energii, umożliwiając właścicielom systemów fotowoltaicznych transparentność i kontrolę nad ich zużyciem prądu.

Jak działa licznik dwukierunkowy prądu?

Licznik dwukierunkowy, mimo swojej pozornej prostoty, pełni kluczową rolę w zarządzaniu i monitorowaniu produkcji oraz zużycia energii w systemach fotowoltaicznych (PV). Funkcjonuje on na zasadzie ciągłego pomiaru przepływu prądu elektrycznego w obu kierunkach – od paneli fotowoltaicznych do sieci i z powrotem.

• Proces działania licznika dwukierunkowego w systemach fotowoltaicznych zaczyna się od przesyłu prądu elektrycznego z modułów PV do falownika. To urządzenie jest odpowiedzialne za konwersję prądu stałego (DC) na prąd zmienny (AC), który jest kompatybilny z domowym systemem elektrycznym i siecią energetyczną. Prądu tego pilnuje dwukierunkowy przekaźnik, który jest niezbędny do efektywnego monitorowania systemu.
• Po przemianie prądu stałego na zmienny, licznik dwukierunkowy dokładnie rejestruje ilość energii elektrycznej wytwarzanej przez system PV. Informacje te są następnie wysyłane do modułu komunikacyjnego. Moduł ten pełni istotną rolę, porozumiewając się z systemami zarządzania OSD, które monitorują zużycie i produkcję prądu, pomagając w efektywnym zarządzaniu zasobami energetycznymi prosumenta.
• Gdy instalacja fotowoltaiczna produkuje więcej energii niż jest aktualnie potrzebne, nadwyżka zostaje przekazana do sieci energetycznej (jeżeli system nie jest wyposażony w magazyn energii). Licznik dwukierunkowy zaczyna wtedy liczyć nadmiar prądu oddawanego do sieci, umożliwiając dokładne monitorowanie i rozliczanie nadwyżek energii. Z kolei w okresach, gdy system PV nie jest w stanie dostarczyć wystarczającej ilości prądu, licznik monitoruje ilość energii pobieranej z zewnętrznej sieci.

Niewątpliwym atutem licznika dwukierunkowego jest możliwość odczytywania go w czasie rzeczywistym. Użytkownicy mogą śledzić aktualne zużycie i produkcję prądu, co pozwala na świadome zarządzanie zasobami energetycznymi i lepszą kontrolę nad domowymi finansami. Mówiąc wprost, dzięki tej funkcji prosumenci są w stanie dokładnie obliczyć ilość energii, którą dostarczają lub pobierają z sieci, co jest kluczowe dla efektywnego zarządzania instalacją fotowoltaiczną oraz precyzyjnego rozliczania kosztów z tym związanych.

Wymiana licznika na dwukierunkowy | Czy to konieczne?

System fotowoltaiczny, służący do przekształcania promieniowania słonecznego w energię elektryczną, w związku z obowiązującymi regulacjami prawnymi, wymaga specjalistycznego licznika dwukierunkowego. Taki licznik pozwala na właściwe monitorowanie i rozliczenie ilości energii przekazywanej do sieci oraz z niej pobieranej. Zastosowanie tradycyjnego, jednokierunkowego licznika w fotowoltaice prowadziłoby do błędów w rozliczeniach. Mówiąc szerzej, cała energia produkowana przez panele i kierowana do sieci traktowana byłaby jako zużywana, co skutkowałoby nieuzasadnionym wzrostem opłat za prąd.

Dobrą nowiną dla właścicieli instalacji PV jest to, że za proces montażu oraz wymiany licznika dwukierunkowego odpowiada operator sieci energetycznej. Dzięki temu właściciel nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów związanych z zakupem czy instalacją urządzenia. Niemniej jednak, by proces ten mógł się rozpocząć, konieczne jest złożenie oficjalnego wniosku dotyczącego wymiany licznika. W wielu przypadkach wniosek taki musi być uzupełniony o dodatkowe dokumenty, które potwierdzają moc instalacji i jej specyfikację. Warto wcześniej skonsultować się ze swoim dostawcą energii w celu zgromadzenia wszystkich potrzebnych informacji.

Jak wygląda montaż licznika dwukierunkowego?

Jak zostało wspomniane wcześniej, właściciel instalacji fotowoltaicznej nie jest zobowiązany do samodzielnego montażu licznika dwukierunkowego. Odpowiada za to dostawca energii elektrycznej w momencie podłączania systemu PV do sieci energetycznej. Dzięki temu właściciel nieruchomości i systemu nie musi ponosić dodatkowych opłat związanych z tym procesem (w tym kosztów związanych z ewentualnym demontażem starszego licznika jednokierunkowego).

Chcesz wiedzieć, jak podłączyć licznik dwukierunkowy? Oto uproszczony przewodnik:

• Zainstaluj system fotowoltaiczny.
• Na stronie internetowej swojego dostawcy energii (np. Enea) sprawdź, jakie dokumenty są wymagane do złożenia wniosku o podłączenie systemu do sieci. Następnie je przygotuj.
• Co najmniej 30 dni przed planowanym terminem podłączenia instalacji do sieci, złóż wniosek wraz z niezbędnymi dokumentami.
• Dostawca energii przeanalizuje dostarczoną dokumentację i w razie konieczności poprosi o jej uzupełnienie. Jeżeli wszystkie papiery są w porządku, w ciągu miesiąca dostawca dokona podłączenia systemu do sieci i bez dodatkowych opłat zamontuje licznik dwukierunkowy.
• Po zakończeniu instalacji zazwyczaj wymagane jest podpisanie nowego kontraktu energetycznego lub aneksu do obowiązującej umowy.

Jak odczytać licznik dwukierunkowy?

Właściwe rozliczanie energii w systemie fotowoltaicznym jest kluczowe dla efektywnego korzystania z instalacji oraz osiągnięcia realnych oszczędności w kosztach eksploatacji. Jednak aby dokładnie wiedzieć, ile energii wyprodukował nasz system i ile jej zużyliśmy, musimy umieć prawidłowo odczytać dane z licznika. Wybór metody odczytu zależy od technologii i funkcji, które oferuje dane urządzenie.

• Przy odczycie ręcznym, użytkownik musi bezpośrednio przyjrzeć się wyświetlaczowi urządzenia. Chociaż jest to najbardziej podstawowa metoda, wymaga ona regularnego kontrolowania licznika i notowania wyników. Instrukcja obsługi, która jest dostarczana razem z urządzeniem, zawiera wskazówki dotyczące interpretacji danych oraz częstości dokonywania odczytów.
• Odczyt zdalny jest wygodniejszym rozwiązaniem, zwłaszcza dla osób, które chcą mieć stały dostęp do danych bez konieczności fizycznego dostępu do licznika. Dzięki wbudowanym modułom komunikacyjnym oraz aplikacjom na smartfony, użytkownik może w każdej chwili sprawdzić aktualne wartości, a także przeglądać historię zużycia i produkcji energii.

W sytuacji, gdy odczyt manualny bądź zdalny sprawiają problemy, zawsze można polegać na wsparciu dostawcy energii. Wielu operatorów sieci oferuje usługi zdalnego monitorowania i analizy danych z liczników swoich klientów. Współpraca z takimi specjalistami nie tylko zapewnia dokładność odczytów, ale również pomaga w zrozumieniu i optymalizacji zużycia energii. Warto więc taką współpracę nawiązać, ponieważ odpowiednia interpretacja danych może prowadzić do dodatkowych oszczędności oraz lepszego wykorzystania energii słonecznej w swoim gospodarstwie domowym.

Oznaczenia na liczniku dwukierunkowym

Elektroniczne liczniki dwukierunkowe są wyposażone w ekran, na którym prezentowane są różne informacje, takie jak data, godzina czy ilość zużytej bądź dostarczonej energii. Każdy z tych parametrów jest oznaczony specyficznymi kodami OBIS, które umożliwiają zrozumienie, co konkretnie jest przedstawiane w danym momencie na wyświetlaczu. Kody OBIS zostały ustalone zgodnie z określoną normą i mogą zawierać wyłącznie cyfry lub kombinację liter i cyfr. Na powierzchni licznika można zazwyczaj znaleźć wytyczne dotyczące dekodowania tych symboli.

Dla taryf G11, C11 czy C21, kluczowe są dane mówiące o energii czynnej zużytej oraz dostarczonej do sieci. Reprezentują je kody 1.8.0 i 2.8.0.

Wartość wyświetlana obok kodu OBIS 1.8.0 wskazuje na całkowite zużycie energii, podczas gdy wartość obok kodu OBIS 2.8.0 odnosi się do energii przekazanej do sieci energetycznej. W sytuacji taryf wielostrefowych, ostatnia cyfra kodu OBIS zmienia się z „0” na liczbę od 1 do 3, co informuje o ilości energii zużytej lub dostarczonej w konkretnej strefie.

Liczniki automatycznie przekazują informacje w ustalonym porządku. Dlatego, chcąc dokonać odczytu, należy po prostu czekać, aż po lewej stronie ekranu pojawi się jeden z interesujących nas kodów i następnie zanotować wartość wyświetlaną po prawej. Pewne modele liczników wyposażone są w przyciski, które pozwalają na indywidualne wybranie interesującego nas parametru, bez konieczności oczekiwania na automatyczne przełączenie się danych przez urządzenie.

Rozbieżności w odczycie danych

W świecie energetyki odnawialnej coraz więcej ludzi decyduje się na montaż instalacji fotowoltaicznych, przyciągających do siebie perspektywą niższych rachunków za prąd i ekologicznym podejściem do wytwarzania energii. Jednak jak pokazuje praktyka, nie zawsze wszystko jest tak proste i intuicyjne, jak byśmy chcieli.

Falownik jest urządzeniem konwertującym prąd stały produkowany przez panele fotowoltaiczne na prąd przemienny, który może być używany w domu lub przekazywany do sieci energetycznej. Jego odczyty dają użytkownikowi informacje na temat ilości prądu wytwarzanego przez panele w danej chwili. Z kolei licznik dwukierunkowy mierzy ilość energii przekazywanej do sieci i pobieranej z niej, co pozwala na prawidłowe rozliczenia z dostawcą.

Często pojawiające się różnice między odczytami obu urządzeń mogą być spowodowane kilkoma czynnikami. Wiele domów wykorzystuje energię produkowaną przez panele od razu, do codziennych potrzeb. Ta energia nie jest wówczas rejestrowana przez licznik dwukierunkowy, ponieważ nie zostaje przekazana do sieci. Właśnie dlatego może pojawiać się różnica w odczytach - czasem sięgająca nawet 30%.

Jeśli zauważysz, że różnica między odczytami falownika a licznika dwukierunkowego jest nieproporcjonalnie duża (50-100%), warto skonsultować się z ekspertem w dziedzinie fotowoltaiki. Może to być sygnał ostrzegawczy o potencjalnych problemach, takich jak uszkodzenie paneli, inwertera czy samego licznika dwukierunkowego. Regularne monitorowanie i porównywanie danych z obu urządzeń jest kluczem do efektywnego i bezproblemowego korzystania z instalacji fotowoltaicznej.

Co gdy licznik i falownik pokazują te same wartości?

To oznaczałoby, że niemal cały prąd, który wytwarzasz, jest oddawany z powrotem do sieci energetycznej. Oczywiście, nie powinno tak być. W takim wypadku warto zwrócić uwagę na swoje zużycie energii.

Staraj się używać urządzeń prądożernych (takich jak pralka, zmywarka, bojler, system ogrzewania) w ciągu dnia, kiedy Twoja instalacja fotowoltaiczna jest aktywna. Jeśli mimo to Twoje zużycie energii jest nadal niskie, a Twój inwerter jest jednofazowy, może to oznaczać, że inwerter nie jest podłączony do tej samej fazy, co główne odbiorniki prądu. Wówczas energia z paneli fotowoltaicznych, zamiast zasilać te odbiorniki, opuszcza dom przez licznik dwukierunkowy. Jest to błąd ze strony instalatora i warto się z nim skontaktować w tej kwestii. Naprawa tego problemu zwiększy Twoje zużycie energii wytworzonej przez panele PV i przyniesie większe zyski z instalacji.

Dodatkowy licznik do fotowoltaiki

Coraz częściej posiadacze systemów słonecznych zastanawiają się nad zakupem dodatkowego sprzętu do pomiaru produkowanej energii, który już muszą finansować z własnych środków. Chociaż technicznie jest on bardzo podobny do standardowego licznika dostarczonego przez operatora systemu dystrybucyjnego (OSD), to jednak ma nieco szersze zastosowanie.

Głównym powodem, dla którego prosumenci rozważają zakup drugiego licznika, jest to, że urządzenie dostarczone przez OSD mierzy wyłącznie nadwyżkę energii wyprodukowanej przez panele słoneczne. Standardowy licznik dwukierunkowy nie dostarcza informacji na temat autokonsumpcji (czyli energii zużywanej na bieżąco w domu) ani dokładnych danych dotyczących produkcji energii (które są dostępne z falownika).

Instalując osobisty, dodatkowy licznik energii, uzyskujemy pełen dostęp do tych wszystkich danych. To pozwala na bardziej szczegółowy i wygodny wgląd w nasze zużycie i produkcję energii, co może być kluczowe dla dalszej optymalizacji systemu fotowoltaicznego.

Jak odczytać licznik dwukierunkowy? | Podsumowanie

Liczniki dwukierunkowe stają się coraz bardziej istotnym elementem w świecie zorientowanym na odnawialne źródła energii, umożliwiając właścicielom instalacji fotowoltaicznych efektywne monitorowanie i zarządzanie domowym zużyciem prądu. Dzięki nim, użytkownicy mogą lepiej zrozumieć i optymalizować swoją autokonsumpcję, co przyczynia się do większej efektywności energetycznej budynku oraz korzyści finansowych pod postacią niemałych oszczędności.

Kiedy użytkownicy mają dostęp do precyzyjnych danych dotyczących swojej produkcji i zużycia energii, są w stanie podejmować lepiej przemyślane decyzje dotyczące zarządzania energią w ich domach. Z tego też powodu, liczniki dwukierunkowe odgrywają kluczową rolę w promowaniu zrównoważonego i efektywnego wykorzystania prądu, wspierając jednocześnie przyszły rozwój technologii odnawialnych źródeł energii.